Szałwia lekarska - Salvia officinalis
Właściwości
Szałwia lekarska poprawia pracę układu trawiennego, obniża poziom
cukru we krwi, a napary z niej łagodzą zapalenia gardła i skóry. Ponadto
działa kojąco na depresję, zmęczenie, wyczerpania. Napar z szałwii
stosuje się przy nadmiernym poceniu nocnym, zwłaszcza u gruźlików i
neurotyków. Dzięki bakteriobójczym właściwościom stosuje się szałwię
także zewnętrznie do płukania jamy ustnej, gardła, przy ropnym zapaleniu
dziąseł, pleśniawce i przy anginie. Napar szałwii stosuje się także do
okładów na trudno gojące sią rany, owrzodzenia żylakowate nóg a także
jako dolewkę do kąpieli w chorobach reumatycznych, wysypkach i innych
schorzeniach skórnych. Herbatka z liści łagodzi przeciwdziała biegunce,
służy też do irygacji pochwy w upławach. Dalej jest także (słabym)
środkiem przeciwgrzybiczym, oraz przeciwkaszlowym, łagodzącym
dolegliwości wystąpujęce w okresie menopauzy, skutecznym w ślinotoku.
W kuchni
Liście szałwii lekarskiej zrywane przed okresem kwitnienia są
używane jako przyprawa. Stosuje się ją jako dodatek do sałatek, mięsnych
i drobiowych farszów, ciast i deserów. W Niemczech przyprawia się nią
węgorza. Doskonale komponuje się z daniami, których składnikami są
pomidory, kapusta i groch. Duże zastosowanie znalazła zwłaszcza w kuchni
włoskiej. Ma lekko gorzkawy smak, dlatego należy używać jej oszczędnie.
Zbyt duża ilość nadaje potrawie nieprzyjemny zapach. Przez proces
suszenia smak przyprawy nasila się. Suszona szałwia może być
przechowywana do 3 lat w szczelnym opakowaniu. Po tym okresie traci swój
zapach. Powinny jej unikać kobiety w ciąży.
Rozmaryn lekarski - Rosmarinus officinalis
Właściwości
Rozmaryn lekarski jest rośliną leczniczą: zawiera olejki -
cyneol, pinen, cymen, borneol. Posiada działanie odkażające, pobudzające
oraz wzmacnia pamięć. Z liści otrzymuje się antyseptyczny środek do
mycia przyborów w łazience, a dodane do kąpieli pobudzają krążenie krwi.
W kuchni
Rozmaryn jako roślina przyprawowa używana jest głównie w kuchni
hiszpańskiej, bałkańskiej, meksykańskiej do mięs, wędlin i sosów. Kwiaty
dodaje się do sałatek, a kandyzowanymi ozdabia się potrawy. Łodyga może
być używana jako szpikulec do szaszłyków - nadaje im niepowtarzalny
zapach i smak.
Lawenda wąskolistna - Lavandula angustifolia
Właściwości
Kwiaty zawierają olejek eteryczny (w jego skład wchodzą: linalol,
geraniol, furfurol, pinen, cyneol, borneol) oraz barwniki (antocyjany),
garbniki, cukry, związki mineralne. Zarówno surowiec jak i olejek mają
działanie przeciwskurczowe, uspokojające i antyseptyczne. Jako środek
żołądkowy działa wiatropędnie i uspokakająco, jednocześnie poprawiający
trawienie. Kwiaty służą do sporządzania toników dla wrażliwej i
delikatnej skóry. Przyspieszają one regenerację naskórka, działają
antyseptycznie i przeciwtrądzikowo. Lawenda wąskolistna używana jest
także jako roślina ozdobna: chętnie sadzona w ogrodach, wykorzystywana
do nadawania zapachu pościeli i bieliźnie. Kwiaty oraz łodygi lawendy
lekarskiej można używać do robienia bukietów kwiatowych. Suszoną lawendę
lekarską dodaje się do aromatycznych saszetek oraz potpuri.
W kuchni
Suszone liście, pączki oraz kwiaty używane sią do przyprawiania
potraw mięsnych oraz warzywnych. Kwitnące gałązki oraz świeżo pokrojone
liście można dodawać do sosów sałatkowych, sałatek, win oraz octów
winnych. Kwiaty lawendy lekarskiej dodawaje się także do lodów,
galaretki czy budyni. Ekstrakt z olejku lawendowego jest używany na
skalę przemysłową do dodawania smaku cukierkom, pieczonym wyrobom, gumie
do żucia, żelatynie, budyniom oraz do różnych rodzajów napojów.
Biedrzeniec mniejszy - Pimpinella saxifraga
Właściwości
Kłącze i korzenie biedrzeńca są środkiem wykrztuśnym oraz
rozkurczowym. Zaleca się je w astmie, schorzeniach górnych dróg
oddechowych, ale także przy wzdęciach, biegunce, bólach żołądka
spowodowanych przejedzeniem. Znajduje również zastosowanie w
schorzeniach pęcherza i dróg moczowych oraz w kamicy nerkowej i dnie.
Kocanka włoska - Helichrysum italicum
Włałciwości
Kocanka jest wykorzystywana w medycynie ludowej w leczeniu
zapaleń, kaszlu, gorączki, bólu mięni i stawów, w zapaleniu żył,
chorobach wątroby i dróg moczowych oraz w zwalczaniu reakcji
alergicznych i leczeniu astmy. Kocanka to również istotny składnik w
pielęgnacji skóry. Posiada korzystny wpływ na naczynka, działa
obkurczająco oraz zmniejsza opuchnięcia, sprzyja szybkiemu zanikowi
siniaków, obtłuczeń i zaczerwienień skóry, przyspiesza wchłanianie i
niwelowanie wybroczyn oraz krwiaków powstałych po urazach, zabiegach
medycznych i kosmetycznych. W przypadku drobnych zranień, hamuje
krwawienie i uśmierza ból. Jednocześnie wykazuje intensywne działanie
przeciwzapalne i łagodzące.
Macierzanka zwyczajna - Thymus pulegioides
Właściwości
Macierzanka zwyczajna jest ważną rośliną leczniczą. Działa silnie
odkażająco i jest zalecana jako środek przeciwkaszlowy oraz wiatropędny.
W kuchni
Stare księgi zielarskie radzą dodawać macierzankę do potraw
mięsnych i rybnych, ponieważ reguluje ona trawienie. Przyprawę stanowi
suszone ziele zebrane na początku kwitnienia. Macierzanka ma bardzo
aromatyczny zapach i korzenny, gorzki smak. Jest przyprawą używaną
przede wszystkim w kuchni śródziemnomorskiej, bardzo zbliżoną do
tymianku pospolitego i jak on nadaje się szczególnie do przyprawiania
potraw tłustych i ciżkostrawnych.
Mięta pieprzowa - Mentha piperita
Właściwości
Liście mięty pieprzowej zwiększają wydzielanie soku żołądkowego,
pobudzają wytwarzanie żółci, usprawniają pracę jelit. Stosowane są jako
środek wiatropędny, przy zaburzeniach trawienia, w schorzeniach wątroby
i dróg żółciowych. Mają także właściwości przeciwbakteryjne i
nieznacznie uspokajające. Olejek miętowy ma podobne, ale silniejsze
działanie, szczególnie jako środek odkażający i uspokajający. Stosowany
zewnętrznie w nieżycie nosa, do inhalacji przy nieżytach gardła i
oskrzeli. Stanowi także składnik preparatów do użytku wewnętrznego przy
zapaleniu dróg żółciowych i w schorzeniach wątroby lub jelit.
W kuchni
Mięta najpopularniejsza jest w formie herbaty. Jest także ważnym
dodatkiem do najróżniejszych napojów owocowych, drinków, deserów, lodów,
kremów i musów. Mięta pieprzowa znakomicie pasuje także do potraw
mięsnych, zwłaszcza gotowanych i duszonych. Posiekana podkreśla smak
zup, sosów, dipów, sałatek i szpinaku. Popularny sos miętowy, podawany
zarówno na zimno jak i na gorąco doskonale pasuje do pieczeni baraniej
lub ryb z rusztu.
Mięta okrągłolistna - Mentha suaveolens
W kuchni
Właściwości jak i zastosowanie w kuchni są bardzo zbliżone do
mięty pieprzowej
Część artykułów o ziołach pochodzi ze strony www.wikipedia.pl.